حقوق اشکانی

8-نظام حقوقی در دوران اشکانیان: در این دوران، حقوق اساسی برخلاف نظام متمرکز و یگانه سالار دوره هخامنشی، ساختاری فدرالی یا ملوک الطوایفی داشت. یک نوع قانون عرفی قدرت مطلقه شاه را محدود می‌کرد و مخصوصاً در تصمیمات مهم شاه را ناگزیر می‌کرد که با مجلس شورای خانواده سلطنتی و مجلس شیوخ (متشکل از کاهنان مغان) به رایزنی بپردازد. کلیه شاهزادگان همین که به سن بلوغ می‌رسیدند، به عضویت مجلس سلطنتی در می‌آورند. از ترکیب دو مجلس (مجلس مهستان تشکیل شد که به امور مهم مملکتی می‌پرداخت). حقوق اداری در دوره اشکانیان نیز همچون دوره‌های گذشته سامان بند بود. سازمان‌های اداری این دوره شامل: دفترخانه سلطنتی، اداره جنگ، ذراتخانه، اسلحه‌خانه، گمرک و ... بود. در زمینه حقوق قضایی در دوران اشکانی اسنادی بدست آمده که بیشتر برگرفته از داستان عاشقانه ویس و رامین است که آزمایش ایزدی و گذر از آتش دربارة آن دو بکار گرفته می‌شود. آرتادخت-وزیر دارایی اردوان پنجم اشکانی سورنا-سردار ایرانی اُرد پادشاه اشکانی در زمینه حقوق خصوصی نیز قراردادهایی از دوران اشکانی در زمینه رهن، دین را مثال آن بجا ماند، افزون بر اینکه حقوق قراردادها به واسطه قراردادهای بازرگانی امضاء شده، میان ایران و چین از اهمیت فراوانی در این دوره برخوردار است. در زمینه ساختار اجتماعی نیز شهروندان از حقوق کامل شهروندی چون مالکیت غیرمنقول برخوردار بودند. حقوق خانواده در دوران اشکانیان تا جایی بود که زنان حق طلاق در مواردی که شوهر از نظر جنسیتی ناتوان بوده و یا مرتکب خیانت می‌شد، داشتند. از نظر مالیه اشکانیان مالیات‌های کمتری نسبت به دوره‌های گذشته دریافت می‌نمودند. این مالیات‌ها از (ساتراپها) استان‌ها جمع‌آوری می‌شد. زیربنای عمده قوانین اندیشه‌های زردتشت پیامبر بود به ویژه آنکه بلاش اول فرمان جمع‌آوری اوستا صادر می‌نمود. کتاب زردتشت پیامبر است و مهم‌ترین بخش آن داتیک یا مقررات قانونی است. در زمینه حقوق سیاسی و اجتماعی به نمونه شگفت انگیزی بر می خوریم و آن عهدار شدن امور تخصصی چون وزارت (ریاست امور مالی ) از سوی آرتادخت شاهزاده اشکانی در زمان اردوان پنجم است.